Özel Güvenlik Olmak İçin Şartlar Nelerdir?

Özel Güvenlik Olmak İçin Şartlar Nelerdir?

Türkiye’de artan koruma ve risk yönetimi ihtiyacı, özel güvenlik görevlisi mesleğini istikrarlı ve itibarlı bir kariyer seçeneğine dönüştürdü. Alışveriş merkezlerinden sağlık tesislerine, lojistikten etkinlik güvenliğine kadar geniş bir yelpazede görev alan özel güvenlik görevlileri; kişi, tesis ve varlık güvenliğini sağlayarak kamu güvenliğini tamamlayıcı bir rol üstlenir. Bu mesleğe adım atmak için hem kanundan doğan koşulları taşımak hem de eğitim ve sertifika süreçlerini başarıyla tamamlamak gerekir. Bu rehberde, başvuru için temel şartları, eğitim–sınav sürecini, silahlı–silahsız farklarını, kariyer alanlarını ve en önemlisi 5188 sayılı Kanun’un 10. maddesini tek yerde bulacaksın.

Ön Koşullar: Sertifika ve Uygunluk

Yasal düzenlemelere göre belirlenen ve yerine getirmen gereken güvenlik sertifikası şartları aşağıdaki gibidir:

• Reşit olmak (18 yaşını tamamlamış olmak)
• Fiziksel ve ruh sağlığının yerinde olması
• Özel güvenlik eğitimini başarıyla tamamlamak.
• Kasten işlenen bir suçtan dolayı yargılanmamak.
• Kamu haklarından kısıtlanmamak.

Başvuru Süreci: Adım Adım Yol Haritası

1. Eğitime kayıt: İçişleri Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş kurslara başvurulur (silahlı/silahsız tercihi yapılır).
2. Sağlık raporu: “Özel güvenlik görevlisi olur” ibareli sağlık raporu alınır; değerlendirme Özel Güvenlik Görevlileri Sağlık Şartları Yönetmeliği esaslarına göre yapılır.
3. Temel eğitim: Teorik dersler (mevzuat, kişi–tesis koruma, olay yönetimi), uygulamalar ve (silahlı tercih edilirse) atış eğitimi tamamlanır.
4. Sınav: Yazılı sınav (ve silahlı için atış sınavı) başarıyla geçilir.
5. Çalışma izni ve kimlik: Valilik onayıyla çalışma izni ve özel güvenlik kimlik kartı süreçleri tamamlanır.

Silahlı mı, Silahsız mı?

Silahsız eğitim ve görevler genellikle AVM, hastane, eğitim kurumu gibi alanlarda tercih edilir; odak nokta devriye, geçiş kontrolü, olay önleme ve raporlamadır. Silahlı görev için ayrıca yaş ve eğitim düzeyi şartları aranır; risk profili yüksek nakliye, kritik tesis, geniş alan koruması gibi görevlerde uygulanır. Silahlı eğitim programında güvenli silah kullanımı, atış temel kuralları ve yasal sorumluluklar yer alır.

Eğitim ve Sınavda Başarı İçin İpuçları

• Mevzuat ezberi yerine kavrayış: Yetki, sorumluluk ve sınırların neden ve nasıl olduğunu anlayarak öğren.
• Senaryo çalış: Giriş–çıkış kontrolü, şüpheli paket, acil durum, kalabalık yönetimi gibi senaryoları pratik et.
• İletişim–raporlama: Tutanak ve rapor dili net olsun; kısa, somut ve tutarlı ifadeler kullan.
• Fiziksel hazırlık: Uzun süre ayakta kalma, devriye ve stres altında doğru karar için temel kondisyonu koru.

Özel Güvenlik Görevlilerinin Görevleri ve Yetkileri

Özel güvenlik görevlileri görev alanlarında önleme ve koruma esaslı çalışır: kimlik sorma, arama (şartları dahilinde), suçüstü yakalama ve en seri vasıtayla genel kolluğa bildirme, delil–eşya muhafazası, devriye ve geçiş kontrolü gibi yetkiler, ilgili kanun ve yönetmelik sınırları içinde kullanılır. Görev alanının dışına çıkmamak, ölçülülük ve orantılı güç ilkesi, raporlama ve iş birliği bu yetkilerin ayrılmaz parçasıdır.

5188 Sayılı Kanun’un 10. Maddesi (Özel Güvenlik Görevlilerinde Aranacak Şartlar)

Madde 10 – Özel güvenlik görevlilerinde aşağıdaki şartlar aranır:

1. a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak.
2. b) Silahsız olarak görev yapacaklar için en az sekiz yıllık ilköğretim veya ortaokul; silahlı olarak görev yapacaklar için en az lise veya dengi okul mezunu olmak. (değişiklik: 5335/23)
3. c) 18 yaşını doldurmuş olmak.
4. d) 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53. maddesinde belirtilen süreler geçmiş veya HAGB kararı verilmiş olsa bile;
   1) Kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına mahkûm olmamak.
   2) Affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, millî savunmaya, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçlarından mahkûm olmamak.
   3) Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, özel hayata ve hayatın gizli alanına, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar ile uyuşturucu veya uyarıcı madde suçlarından dolayı hakkında devam eden soruşturma veya kovuşturma bulunmamak.
   4) Özel hayata ve hayatın gizli alanına ve cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar ile uyuşturucu/uyarıcı madde suçları, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat, edimin ifasına fesat, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, kaçakçılık ve fuhuş suçlarından mahkûm olmamak.
5. e) (Mülga)
6. f) Görevin yapılmasına engel olabilecek vücut ve akıl hastalığı ile engelli bulunmamak. (sağlık şartları ayrıca özel yönetmelikle düzenlenir)
7. g) Silahlı görev yapacaklar için 21 yaşını doldurmuş ve en az lise mezunu olmak.
8. h) 14. maddede belirtilen özel güvenlik temel eğitimini başarıyla tamamlamak.

Not: Resmî ve güncel metin için İçişleri Bakanlığı/E.G.M. sayfaları ve konsolide kanun metnine bakınız.

Kariyer Alanları ve İlerleme

Özel güvenlik kariyerinde tesis güvenliği, kurumsal merkez–plaza, lojistik–depo, etkinlik, sağlık, eğitim, enerji–altyapı ve kritik tesis gibi çok sayıda uzmanlık sahası vardır. Deneyimle birlikte amir/şeflik, nöbet–devriye planlama, risk analizi, CCTV–izleme, eğitmenlik ve denetim gibi pozisyonlara ilerlemek mümkündür. İletişim, raporlama, teknoloji (kartlı geçiş, alarm, BMS) ve kriz yönetimi becerileri yükselmede belirleyicidir.

Telif notu: Kanun metinleri kamu malıdır; güncel hükümler için resmî kaynaklara başvurunuz.